Τόσο τα μεγαλύτερα μουσεία όσο και τα τοπικά λαογραφικά μουσεία και συλλογές μπορούν να συμβάλουν με πολλούς τρόπους στη διαφύλαξη της άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς, αλλά και στην ευαισθητοποίηση του κοινού για τη σημασία της σε τοπική αλλά και ευρύτερη κλίμακα.
Τα τελευταία χρόνια όλο και συχνότερα αναδεικνύουν τη σημασία της άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς διοργανώνοντας, για παράδειγμα, εκθέσεις εντός και εκτός των χώρων του μουσείου, ή σχεδιάζοντας και υλοποιώντας εκπαιδευτικά προγράμματα και βιωματικά εργαστήρια για διαφορετικές κατηγορίες κοινού. Στην ανάπτυξη των δράσεων αυτών, τα μουσεία ενθαρρύνονται:
Ορισμένα καλά παραδείγματα από τα πολλά Μουσεία που αναπτύσσουν πολυδιάστατη δραστηριότητα για την ανάδειξη της άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς είναι τα εξής:
Πρόκειται για θεσμό που ξεκίνησε το 1997 με πρωτοβουλία της τότε Διεύθυνσης Λαϊκού Πολιτισμού, σε συνεργασία με το Ελληνικό Τμήμα του Διεθνούς Συμβουλίου Μουσείων (ICOM). Στόχος ήταν και είναι η δημιουργία ενός δικτύου συνεργασίας μεταξύ των μουσείων νεότερου πολιτισμού της χώρας με επίκεντρο τη μουσειοπαιδαγωγική και η ενδυνάμωση του εκπαιδευτικού και του ευρύτερα κοινωνικού ρόλου των μουσείων.
Η συνάντηση αρχικά είχε τον χαρακτήρα σεμιναρίου, με σκοπό να ενημερωθούν τα μικρά περιφερειακά και τοπικά μουσεία για τη σημασία της μουσειοπαιδαγωγικής, για τις διάφορες κατηγορίες εκπαιδευτικών δράσεων, για τη μεθοδολογία σχεδιασμού προγραμμάτων, για τα είδη του εκπαιδευτικού υλικού, για τη σύνδεση των προγραμμάτων με τη σχολική ύλη κ.ά. Εν συνεχεία η συνάντηση απέκτησε πιο εξειδικευμένο χαρακτήρα και χωρίστηκε σε δύο ενότητες. Η πρώτη ενότητα αποτελεί σημείο αναφοράς για την παρουσίαση εκπαιδευτικών δράσεων με συγκεκριμένο θέμα. Επιλέγονται θέματα που έχουν σχέση με επίκαιρα γεγονότα (Ολυμπιακοί Αγώνες: εκπαιδευτικά προγράμματα/2004, Εκπαιδευτικά Προγράμματα για τους πρόσφυγες και με τους πρόσφυγες/2016), με ζητήματα που απασχολούν την επιστημονική κοινότητα, όπως π. χ. Μουσεία και τοπική ιστορία/2001, Μουσεία και Κλιματική αλλαγή/2023 κ.ά., ή με πρωτοβουλίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Προσβασιμότητα – Εκπαιδευτικές Δράσεις για άτομα με αναπηρία, Διαπολιτισμικός Διάλογος κ.ά.). Ιδιαίτερη έμφαση δόθηκε και δίνεται στην ενδυνάμωση του ευρύτερου κοινωνικού ρόλου των Μουσείων (Εκπαιδευτικές δράσεις για ενήλικο κοινό/2009, για την προσχολική ηλικία/2010, για εφήβους/2011). Η δεύτερη ενότητα της συνάντησης αφιερώνεται στην παρουσίαση των νέων εκπαιδευτικών προγραμμάτων διατηρώντας τον αρχικό ενημερωτικό-απολογιστικό της χαρακτήρα. Οι συμμετέχοντες έχουν τη δυνατότητα να επεξεργαστούν συγκεκριμένα ζητήματα από διαφορετικές οπτικές γωνίες, να συζητήσουν μεθοδολογικά προβλήματα και να ανταλλάξουν απόψεις για ειδικά θέματα, όπως είναι η χρήση των νέων τεχνολογιών, η προσέγγιση διαφόρων κατηγοριών κοινού κ.ά.
Η ΔΙΝΕΠΟΚ συνεχίζει με αμείωτο ενδιαφέρον τις συναντήσεις αυτές, αφού στόχος της είναι να αφουγκραστεί τις επιθυμίες και τις ανάγκες των επαγγελματιών των μουσείων και να διευρύνει το πεδίο συζήτησης, φιλτράροντας και ενσωματώνοντας καινοτόμες ιδέες.
Τα πρακτικά των ετήσιων συναντήσεων:
Η λίστα των πρακτικών θα εμπλουτίζεται κάθε χρόνο.