Απολογισμός της 18ης ετήσιας συνάντησης εμπειρογνωμόνων χωρών της ΝΑ Ευρώπης στην Άυλη Πολιτιστική Κληρονομιά (Βαρσοβία, 9-11 Οκτωβρίου 2024).
Με ιδιαίτερη επιτυχία πραγματοποιήθηκε στη Βαρσοβία, το διάστημα 9-11 Οκτωβρίου 2024, η 18η συνάντηση εμπειρογνωμόνων χωρών της ΝΑ Ευρώπης στην Άυλη Πολιτιστική Κληρονομιά. Την ευθύνη διοργάνωσης είχαν το Περιφερειακό Κέντρο για τη Διαφύλαξη της Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς στη Νοτιοανατολική Ευρώπη (Σόφια, Βουλγαρία), το οποίο τελεί υπό την αιγίδα της UNESCO, με τη συνεργασία του Γραφείου UNESCO στη Βενετία και του Πανεπιστημίου της Βαρσοβίας – Έδρα UNESCO για την Άυλη Πολιτιστική Κληρονομιά στη Δημόσια και Παγκόσμια Διακυβέρνηση.
Θέμα της φετινής διοργάνωσης ήταν η άυλη πολιτιστική κληρονομιά σε αστικά περιβάλλοντα, με έμφαση στη διασύνδεση μεταξύ της εφαρμογής της Σύμβασης για τη Διαφύλαξη της Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς (UNESCCO, 2003) καθώς και δημόσιων πολιτικών και στρατηγικών για τη διαφύλαξη της άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς σε επίπεδο τοπικής αυτοδιοίκησης και κεντρικής διακυβέρνησης. Τονίζεται δε ότι για πρώτη φορά σε διοργανώσεις υπό την αιγίδα του Δικτύου, τα σημεία επαφής κάθε κράτους – μέλους είχαν την ευκαιρία να ανταλλάξουν απόψεις με εκπροσώπους της τοπικής αυτοδιοίκησης από διαφορετικές χώρες της ΝΑ Ευρώπης και να καλλιεργήσουν έναν εποικοδομητικό διάλογο σε ό,τι αφορά την καταγραφή, τεκμηρίωση, διαφύλαξη και ανάδειξη της άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς των πόλεων.
Κατά τη διάρκεια των εργασιών παρουσιάστηκαν από τις εθνικές αντιπροσωπείες καλά παραδείγματα δράσεων διαφύλαξης και ανάδειξης της άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς των πόλεων, όπως έχουν εφαρμοστεί από την τοπική αυτοδιοίκηση, φορείς των τοπικών κοινωνιών και άλλους πολιτιστικούς οργανισμούς (π.χ. μουσεία, ΜΚΟ) στο πλαίσιο εφαρμογής της Σύμβασης του 2003. Οι ομιλίες πλαισιώθηκαν από επισκέψεις σε τοπικά μουσεία και τοπόσημα της πόλης που αναδεικνύουν τη νεότερη και σύγχρονη ιστορία της, καθώς και εργαστήρια γνωριμίας με μορφές χειροτεχνίας που παραμένουν ακόμα ζωντανές και αποτελούν αναπόσπαστο στοιχείο της ταυτότητας της Βαρσοβίας.
Η ελληνική αντιπροσωπεία αποτελούνταν από τους υπαλλήλους της Διεύθυνσης Νεότερης Πολιτιστικής Κληρονομιάς του ΥΠΠΟ Ιωάννη Δρίνη και Έλενα Μπαζίνη, καθώς και τον Αντιδήμαρχο Πολιτισμού, Πολιτιστικών Θεμάτων και Εκδηλώσεων του Δήμου Ιωαννιτών, κ. Μηνά Πασχόπουλο. Εκ μέρους της χώρας μας παρουσιάστηκε ένα ευρύ πλέγμα δράσεων διαφύλαξης και ανάδειξης της παραδοσιακής αργυροχοΐας και αργυροτεχνίας των Ιωαννίνων ως καλού παραδείγματος προβολής μιας ζωντανής τοπικής παράδοσης σε αστικό περιβάλλον μέσα από συνέργειες μεταξύ της Διεύθυνσης Νεότερης Πολιτιστικής Κληρονομιάς, του Δήμου Ιωαννιτών, του Κέντρου Παραδοσιακής Βιοτεχνίας Ιωαννίνων (ΚΕΠΑΒΙ), του Σωματείου Ασημουργών Μεταλλοτεχνιτών Ιωαννίνων «Η Γιαννιώτικη Τέχνη» καθώς και του Πολιτιστικού Ιδρύματος Ομίλου Πειραιώς (Μουσείο Αργυροτεχνίας).
Σημειώνεται ότι με αφορμή την εγγραφή της γιαννιώτικης αργυροτεχνίας-αργυροχοϊας στο Εθνικό Ευρετήριο Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Ελλάδας το 2023 και με τη θερμή υποστήριξη του Δήμου Ιωαννιτών τέθηκε σε προτεραιότητα η κατάρτιση στρατηγικού σχεδιασμού και υλοποίησης πολιτικών για την ανάδειξη της τέχνης, τη διαφύλαξή της, κυρίως από τις νεότερες γενιές, καθώς και την αξιοποίησή της ως μέσου περαιτέρω ενίσχυσης της τοπικής οικονομίας και βιώσιμης ανάπτυξης. Διεξοδική αναφορά έγινε και στη διοργάνωση του «Μήνα Γιαννιώτικης Αργυροτεχνίας», ενός νέου και πολλά υποσχόμενου θεσμού που ξεκίνησε με πρωτοβουλία του Δήμου Ιωαννιτών, βρίσκοντας συμπαραστάτες τόσο τη Διεύθυνση Νεότερης Πολιτιστικής Κληρονομιάς του Υπουργείου Πολιτισμού όσο και τους τοπικούς φορείς που προαναφέρθηκαν. Η παρέμβαση της ελληνικής αντιπροσωπείας ολοκληρώθηκε με την αναφορά στις ενέργειες που γίνονται για τη συγκρότηση του κατάλληλου πλαισίου επαγγελματικής κατάρτισης για την τέχνη της αργυροχρυσοχοΐας στην πόλη των Ιωαννίνων, που θα ανταποκρίνεται στις σύγχρονες ανάγκες του επαγγέλματος. Η διασφάλιση της μεταλαμπάδευσης της γιαννιώτικης αργυροτεχνίας στις νεότερες γενιές αποτελεί αναμφισβήτητα ζήτημα ύψιστης προτεραιότητας.
Η ελληνική συμμετοχή και παρουσία απέσπασε ιδιαιτέρως θερμά σχόλια καθώς μέσα από το παράδειγμα των συνεργειών που έχουν δρομολογηθεί από τη ΔΙΝΕΠΟΚ σε συνεργασία με την τοπική κοινωνία και αυτοδιοίκηση των Ιωαννίνων για τη διαφύλαξη και ανάδειξη της γιαννιώτικης αργυροτεχνίας-αργυροχοϊας προβάλλεται μια καλή πρακτική διαφύλαξης που θέτει στο προσκήνιο τους ίδιους τους φορείς αυτής της παράδοσης.
Τέλος, με ιδιαίτερη χαρά ανακοινώνουμε ότι κατόπιν πρότασης της ελληνικής αντιπροσωπείας, η οποία εγκρίθηκε από τους διοργανωτές και την ολομέλεια, η επόμενη συνάντηση του Δικτύου το 2025 θα φιλοξενηθεί στην πόλη των Ιωαννίνων. Σημειώνεται ότι αυτή θα είναι η δεύτερη φορά που η Ελλάδα αναλαμβάνει να φιλοξενήσει τη συνάντηση του Δικτύου, μετά το 2012. Η αποδοχή της ελληνικής πρότασης αποτελεί τιμή τόσο για τη χώρα όσο και για την πόλη των Ιωαννίνων ειδικότερα, καθώς πρόκειται για μια διοργάνωση με ιδιαίτερη σημασία αφενός μεν για την παρακολούθηση της εφαρμογής της Σύμβασης για τη Διαφύλαξη της Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς στα κράτη της ΝΑ Ευρώπης, αφετέρου, και ιδιαιτέρως, για την προβολή των στρατηγικών διαφύλαξης της άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς που εφαρμόζει η χώρα μας σε τοπικό και εθνικό επίπεδο.