Aμπαλί, παραδοσιακό παιχνίδι της Λευκάδας | 2022

Είναι παραδοσιακό παιχνίδι με πανάρχαια ιστορία, που μας οδηγεί στο αρχαίο bocce, γνωστό σε Κίνα, Μεσοποταμία, Αίγυπτο. Παίζεται με ειδικές ξύλινες μπάλες, οι οποίες είναι φτιαγμένες από σκληρό ξύλο για να αντέχουν τα χτυπήματα. Πρόκειται για ένα απλό παιχνίδι που μπορεί να συνδυάσει συνεργασία σωματικών και πνευματικών δεξιοτήτων. Έχει την ικανότητα να καλλιεργεί την συνεργασία αλλά και τον ανταγωνισμό. Στα νεότερα χρόνια μέσω της Ιταλίας έφτασε στη Λευκάδα και σήμερα παίζεται στο γήπεδο του «Συλλόγου Λευκαδίων και Γύρω Δήμων “Η ΦΑΝΕΡΩΜΕΝΗ”».

Το στοιχείο εγγράφηκε στο Εθνικό Ευρετήριο Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς το 2022 (Υπουργική Απόφαση Εγγραφής).

Πεδία Δελτίου Στοιχείου Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς 

[accordion multiopen=”true”]
[toggle title=”1. Σύντομη παρουσίαση του στοιχείου Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς “]

α. Με ποιο όνομα αναγνωρίζεται το στοιχείο από τους φορείς του:

Αμπαλί

β. Άλλη/-ες ονομασία/ες:

Μπαλί

γ. Σύντομη Περιγραφή

Είναι ομαδικό παιχνίδι. Παίζεται με ξύλινες μπάλες σε ειδικά διαμορφωμένο γήπεδο ανοιχτού χώρου. Κάθε ομάδα έχει μπάλες διαφορετικού χρώματος. Επιπλέον υπάρχει μία μπάλα που δεν ανήκει στις ομάδες και είναι το σημείο αναφοράς του παιχνιδιού. Αυτή τη μπάλα προσπαθούν να πλησιάσουν με τις μπάλες οι παίκτες ώστε να κερδίσουν πόντους. 

δ. Πεδίο ΑΠΚ:

□ προφορικές παραδόσεις και εκφράσεις

□ επιτελεστικές τέχνες

□ κοινωνικές πρακτικές-τελετουργίες-εορταστικές εκδηλώσεις

□ γνώσεις και πρακτικές που αφορούν τη φύση και το σύμπαν

□ τεχνογνωσία που συνδέεται με την παραδοσιακή χειροτεχνία

√ άλλο: παραδοσιακό παιχνίδι

 

ε. Περιοχή όπου απαντάται το στοιχείο:

Στη Λευκάδα υπάρχουν μνήμες.
Στην Ηλιούπολη Αττικής από το Σύλλογο Λευκαδίων Ηλιούπολης.
«Η ΦΑΝΕΡΩΜΕΝΗ», όπου υπάρχει γήπεδο και διοργανώνονται τουρνουά.

 

στ. Λέξεις-κλειδιά:

Αμπαλί, παραδοσιακά παιχνίδια Λευκάδας, Bocce, παιχνίδια με μπάλες, μπαλί.

[/toggle]

[toggle title=”2. Ταυτότητα του φορέα του στοιχείου άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς”]

α. Ποιος/-οι είναι φορέας/-είς του στοιχείου;

ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΛΕΥΚΑΔΙΩΝ ΗΛΙΟΥΠΟΛΗΣ ΚΑΙ ΓΥΡΩ ΔΗΜΩΝ «Η ΦΑΝΕΡΩΜΕΝΗ»

β. Έδρα/τόπος

Διεύθυνση:  Αθηνοδώρου 45 &, Ίωνος, Ηλιούπολη Αττικής, ΤΚ: 16341

Ε-mail:crjfurlanos@gmail.com / furlanos2@yahoo.gr

url/ siteweb: silfa.gr

γ. Περαιτέρω πληροφορίες για το στοιχείο:
Αρμόδιο πρόσωπο
Όνομα: Χρ. Γιάννης Φουρλάνος
Ιδιότητα: Εκπαιδευτικός
Ε-mail:crjfurlanos@gmail.com

[/toggle]
[toggle title=”3. Αναλυτική περιγραφή του στοιχείου άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς, όπως απαντάται σήμερα”]

Μέχρι το τέλος της δεκαετίας του 1970 το αμπαλί παιζόταν στη Λευκάδα (παραδοσιακό καφενείο «Πάλλα») . Το παιχνίδι αυτό είχε μεγάλη ανταπόκριση στους Λευκαδίτες.
Παίζεται με ειδικές ξύλινες μπάλες, οι οποίες είναι φτιαγμένες από σκληρό ξύλο για να αντέχουν τα χτυπήματα. Το πιο κατάλληλο ξύλο είναι το πουρνάρι διότι είναι εξαιρετικά σκληρό. Το αφήνουν να ξεραθεί για πολλούς μήνες και ύστερα το μουλιάζουν στη θάλασσα. Έτσι δένει καλύτερα. Τέλος, ο τόρνος είναι το εργαλείο που θα ολοκληρώσει τη μορφή της κάθε μπάλας.
Οι μπάλες αυτές δεν είναι εντελώς στρογγυλές, αλλά ελαφρώς ελλειπτικές και σε ένα τους σημείο φαίνεται να σχηματίζουν μία μύτη, το «τιμόνι», όπως το λένε.
Το γήπεδο έχει σχήμα ορθογώνιο παραλληλεπίπεδο με διαστάσεις 30 x 15m. Είναι σκαμμένο σε βάθος 20-30cm και για να εξασφαλιστεί η ομαλότητά του, είναι στρωμένο από αργιλόχωμα, το οποίο το πατίκωναν.
Κανόνες: είναι ένα απλό παιχνίδι που μπορεί να συνδυάσει συνεργασία σωματικών και πνευματικών δεξιοτήτων. Έχει την ικανότητα να καλλιεργεί την συνεργασία αλλά και τον ανταγωνισμό. Φτιάχνονται δύο ομάδες. Κάθε ομάδα μπορεί να έχει 2, 4 ή 6 παίκτες, ανάλογα με τις περιστάσεις.
Οι παίκτες στέκονται στη μία άκρη του γηπέδου και ρίχνουν στην άλλη πλευρά το διαφορετικό μπαλάκι που λέγεται «αμπαλί». Στη συνέχεια κάθε ομάδα χρησιμοποιεί τις δικές της ξύλινες μπάλες οι οποίες έχουν διαφορετικό χρώμα. Μ’ αυτές προσπαθούν να πλησιάσουν το αμπαλί. Κάθε φορά που κάποια ομάδα πλησιάζει περισσότερο το αμπαλί παίρνει ένα πόντο. Κατόπιν το παιχνίδι συνεχίζεται με την άλλη ομάδα που προσπαθεί να κάνει το ίδιο.
Το παιχνίδι λήγει στους 11 πόντους. Οι παίκτες αφενός μεν μπορούν να πλησιάσουν το αμπαλί, αφετέρου μπορούν να το απομακρύνουν από την μπάλα της άλλης ομάδας.
Η απομάκρυνση του αμπαλί γίνεται συνήθως όταν αυτό είναι περικυκλωμένο από μπάλες, οι οποίες δυσχεραίνουν την εξέλιξη του παιχνιδιού. Αυτό είναι το «σμπούκιο». Οι κανόνες του παιχνιδιού επιτρέπουν και την απομάκρυνση κάποιας μπάλας της αντίπαλης ομάδας.
Όπως αναφέραμε, στα τέλη της δεκαετίας του ’70 το παιχνίδι σταμάτησε να παίζεται .Σήμερα, το καφενείο του Πάλλα δεν υπάρχει πια, όπως και το γήπεδο. Η εξέλιξη της σύγχρονης κοινωνίας και οικονομίας, η ανοικοδόμηση της πόλης και η αλλαγή στον τρόπο ζωής των ανθρώπων λειτούργησαν εις βάρος της παράδοσης. Το παιχνίδι αυτό έμεινε στη μνήμη των παλαιοτέρων. Ακολούθησαν προσπάθειες αναβίωσής του, διότι το αμπαλί ήταν ένα μέρος της λευκαδίτικης παράδοσης και οι Λευκαδίτες το αγαπούσαν. Οι προσπάθειες αυτές όμως δεν έφεραν αποτέλεσμα.
Ο Σύλλογος Λευκαδίων Ηλιούπολης και Γύρω Δήμων «Η ΦΑΝΕΡΩΜΕΝΗ», ο οποίος είναι ενεργός θεματοφύλακας της παράδοσης και διακατέχεται από αγάπη και νοσταλγία για τη γενέτειρα, συνέχισε τις προσπάθειες για την αναβίωση του αμπαλί. Έτσι το 1996 κατάφερε να φτιάξει έξω από τα γραφεία του δικό του γήπεδο. Αυτή ήταν η αρχή της αναβίωσης του παιχνιδιού. Έκτοτε τουρνουά αμπαλί διοργανώνονται ανελλιπώς με μεγάλη ανταπόκριση.
Τέλος, το 2017 δημιουργήθηκε γήπεδο αμπαλί και στην Απόλπαινα Λευκάδος, από τον πολιτιστικό σύλλογο του χωριού με τη στήριξη του Δήμου Λευκάδας αλλά και εθελοντών.

[/toggle]
[toggle title=”4. Χώρος/εγκαταστάσεις και εξοπλισμός που συνδέονται με την επιτέλεση/ άσκηση του στοιχείου άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς”]

Γήπεδο Αμπαλί. (ο Σύλλογος Λευκαδίων Ηλιούπολης και Γύρω Δήμων «Η ΦΑΝΕΡΩΜΕΝΗ» το διαθέτει.)
Ειδικές ξύλινες μπάλες Αμπαλί.

[/toggle]

[toggle title=”5. Προϊόντα ή εν γένει υλικά αντικείμενα που προκύπτουν ως αποτέλεσμα της επιτέλεσης/άσκησης του στοιχείου άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς”]

[/toggle]

[toggle title=”6. Ιστορικά στοιχεία για το στοιχείο άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς”]

Το αμπαλί είναι ένα παιχνίδι που φαίνεται να προέρχεται από το Bocce, το οποίο αναπτύχθηκε στην Αρχαία Ρώμη και διαδόθηκε σε πολλούς λαούς, ενώ δημιουργήθηκαν με βάση αυτό και πολλές παραλλαγές. Το εν λόγω παιχνίδι διαμορφώθηκε στη σύγχρονή του μορφή στην Ιταλία και στη Γαλλία και εξαπλώθηκε στην υπόλοιπη Ευρώπη.
Αυτό προκύπτει ύστερα από την ανάρτηση του Νίκου Βαγενά στο «άρωμα Λευκάδος» στις 26/8/2014 και από τα γραφόμενα του καταξιωμένου ιστορικού λαογράφου και γνώστη της Λευκάδας Πανταζή Κοντομίχη. Παρόμοιες αναφορές έχει κάνει και η Κυριακή Θειακού σε ανάρτησή της στο Lefkada Press.
Δεδομένου ότι τα Επτάνησα βρίσκονταν υπό Ιταλική κατοχή από τα μέσα του 14ου αιώνα μέχρι και τα τέλη του 18ου, οδηγούμαστε με ασφάλεια στο συμπέρασμα ότι οι επιρροές που δέχθηκαν αφορούσαν πολλούς τομείς της ζωής όπως τη γλώσσα, τη μουσική, αλλά και πρακτικές της καθημερινής ζωής.
Έτσι θεωρείται ότι πέρασε στους Λευκαδίτες και αυτό το παιχνίδι, το οποίο μάλιστα ήταν ανδρικό. Παιζόταν λίγο έξω από την πόλη της Λευκάδας, στην τοποθεσία «Πάλλας» όπου υπήρχε το γήπεδο αλλά και ένα καφενείο.
Το γεγονός αποδεικνύεται και από τους στίχους της λευκαδίτικης καντάδας «Νησί μου»:

«…Να παω στο κάστρο σου , να πάω στου Πάλλα
Μπαλί να παίξω μ’ άλλα παιδιά…»

Σταμάτησε να παίζεται μάλλον το 1978. Οι νέες ανάγκες που δημιουργήθηκαν εκείνη την εποχή οδήγησαν στην οικοδόμηση νέων κτηρίων και την αντικατάσταση των παραδοσιακών καφενείων με νέες καφετέριες. Σήμερα δεν υπάρχει ούτε το γήπεδο, ούτε και το καφενείο.
Στο μεταξύ η σύσταση των κατοίκων της Λευκάδας σήμερα έχει αλλάξει σε σχέση με το παρελθόν. Η προσέλευση μεταναστών εντός και εκτός Ελλάδος είναι εμφανής. Η νεότερη γενιά, ως γνωστόν, στα πλαίσια του εκσυγχρονισμού απομακρύνεται από τις παραδόσεις. Επιπλέον, ο σύγχρονος τρόπος ζωής αφήνει λιγότερο ελεύθερο χρόνο.
Το αμπαλί υπέστη άμεσα αυτές τις συνέπειες και όχι μόνο. Οι σύγχρονοι ρυθμοί ανοικοδόμησης δεν άφησαν ελεύθερο χώρο για το γήπεδο του αμπαλί.
Σε αντίθεση με την εξέλιξη αυτή στη Λευκάδα, ο Σύλλογος Λευκαδίων Ηλιούπολης και Γύρω Δήμων «Η ΦΑΝΕΡΩΜΕΝΗ» φρόντισε για τη δημιουργία γηπέδου αμπαλί έξω από τα γραφεία του το 1996-97 και την επόμενη χρονιά ξεκίνησε η αναβίωσή του με τη συμμετοχή παικτών, που ήρθαν από τη Λευκάδα ειδικά για αυτό τον λόγο.
Στο σημείο αυτό θεωρούμε σκόπιμο να παραθέσουμε τη μαρτυρία του κ. Ιωάννη Φραγκούλη, παραδοσιακού Λευκαδίτη και μέλος του Δ.Σ. του Συλλόγου Λευκαδίων Ηλιούπολης και Γύρω Δήμων «Η ΦΑΝΕΡΩΜΕΝΗ».
Η μαρτυρία αυτή ναι μεν είναι επώνυμη, όμως εκφράζει το σύνολο του αστικού πληθυσμού της Λευκάδας.

«Αυτό που έχει σημασία για το λευκαδίτικο αμπαλί, είναι η ιστορία του.
Ο κόσμος τότε σκεφτόταν διαφορετικά, με άλλη νοοτροπία. Στο καφενείο του Πάλλα υπήρχε ένα πηγάδι και ο κόσμος ανέβαινε μέχρι εκεί για να φάει γλυκό νεραντζάκι και να πιει νερό, γιατί η Λευκάδα δεν είχε καλό νερό πόσιμο. Στου Πάλλα ήταν το γηπεδάκι, με παγκάκια δίπλα. Καθόταν σ’ αυτά όποιος ήθελε, όχι τόσο για να παρατηρήσει το παιχνίδι, όσο για κουβέντα, κουτσομπολιό κλπ. Οι Μπρανέλοι (=παραδοσιακοί Λευκαδίτες) έκαναν συνέχεια πειράγματα μεταξύ τους και ήταν διασκεδαστικό για τον κόσμο.
Μια εποχή μαζευόμαστε μαθητές εκεί, παρ’ όλο που μας απαγόρευσαν από το γυμνάσιο να πηγαίνουμε. Το μέρος ήταν ανοιχτό και αν βλέπαμε κάποιον να έρχεται, φεύγαμε.
Αμπαλί είναι το μπαλάκι που στοχεύουν και το παιχνίδι.
Όλα αυτά για την εποχή εκείνη ήταν σημαντικά και τον κόσμο τον συνέπαιρνε. Τώρα είμαστε σε άλλη εποχή. Κάθε εποχή έχει τα δικά της.
Το γήπεδο πρέπει να είναι σκέτο χώμα, για να τσουλάει η μπάλα σαν σε τσιμέντο. Οι μπάλες δεν ήταν όλες ίδιες. Έχουν διαφορετικό σχήμα και καθεμιά έχει το σκοπό της, αν ήξερε να τη χρησιμοποιήσει ο παίκτης.
Συνήθως το μπαλάκι φτάνει μέχρι τη μέση του γηπέδου. Οι μπάλες έχουν 2 χρώματα: κόκκινο-πράσινο. Στην αρχή έπαιζαν οι τεχνικές μπάλες, να πάνε κοντά. Όποια ομάδα πλησιάσει το αμπαλί παίρνει πόντο.
Ενώ εξελίσσεται το παιχνίδι , κάποιες μπάλες έφταναν πολύ κοντά στο αμπαλί και ο αντίπαλος δεν μπορούσε να πλησιάσει. Γι’ αυτό υπήρχαν ειδικές μπάλες στρογγυλές βαριές, που τις πέταγαν ψηλοκρεμαστά κοντά στο αμπαλί για να διώξουν τις άλλες. Αυτό ήταν το «σμπούκιο». Χρειαζόταν ιδιαίτερο ταλέντο.
Στους 10 πόντους κέρδιζε συνήθως. Στοιχήματα δεν είχε. Ένιωθαν ευχαρίστηση να κεράσει ο ένας τον άλλον μια βυσσινάδα ή ένα υποβρύχιο στο καφενείο.»

 

[/toggle]

[toggle title=”7. Η σημασία του στοιχείου σήμερα”]

α. Ποια είναι η σημασία του στοιχείου για τα μέλη της κοινότητας/τους φορείς του;

Είναι ένα κομμάτι της παράδοσης της Λευκάδας. Είναι σημείο αναφοράς για τον αστικό πληθυσμό της Λευκάδας των προηγούμενων δεκαετιών. Για το λόγο αυτό ο Σύλλογος Λευκαδίων Ηλιούπολης και γύρω Δήμων «Η ΦΑΝΕΡΩΜΕΝΗ» αισθάνεται την ανάγκη να το προστατεύσει και να το αναδείξει, διότι είναι σημαντικό για κάθε λαό να γνωρίζει την ιστορία και την ταυτότητά του.

β. Ποια είναι η σημασία του στοιχείου για τη σύγχρονη ελληνική κοινωνία;

Η αξία του παιχνιδιού είναι ιστορική και λαογραφική. Μελετώντας την ιστορία και τη λαογραφία μαθαίνουμε τη φύση και τις συνήθειες του λαού μας. Επιπλέον, είναι ένα παιχνίδι που αξίζει τον κόπο να ασχοληθεί κανείς μαζί του, διότι παράλληλα με την σωματική άσκηση προάγει πνευματικές λειτουργίες και την ευγενή άμιλλα των παικτών. Καλλιεργεί επίσης το χιούμορ και δύναται να προσφέρει πολλά στη σύσφιξη των σχέσεων.

γ. Συμμετείχε και πώς η κοινότητα στην προετοιμασία της εγγραφής του στοιχείου στο Εθνικό Ευρετήριο Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς;

Ύστερα από πρόταση του βουλευτή Λευκάδος κ. Αθανάσιου Καββαδά, το Δ.Σ. του Συλλόγου Λευκαδίων Ηλιούπολης και γύρω Δήμων «Η ΦΑΝΕΡΩΜΕΝΗ» ομόφωνα αποφάσισε να ενεργήσει τα δέοντα για την εγγραφή του στοιχείου στο Εθνικό Ευρετήριο Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς. Όρισε ως υπεύθυνο το Γενικό Γραμματέα του Συλλόγου κ. Φουρλάνο Χριστογιάννη.

[/toggle]

[toggle title=”8.Διαφύλαξη/ανάδειξη του στοιχείου”]

α. Πώς μεταδίδεται το στοιχείο στις νεότερες γενιές σήμερα; 

Μέσα από τα τουρνουά που διοργανώνονται, στα οποία πάντα καλούνται παλαιότεροι γνώστες του παιχνιδιού. Εξηγούν τους κανόνες, διηγούνται ιστορίες σχετικές με το παιχνίδι και προσπαθούν να μεταλαμπαδεύσουν αυτό το ζήλο στους νεότερους.

β. Μέτρα διαφύλαξης/ανάδειξης του στοιχείου που έχουν ληφθεί στο παρελθόν ή που εφαρμόζονται σήμερα (σε τοπική, περιφερειακή ή ευρύτερη κλίμακα)

Ο Σύλλογός μας διαθέτει ιδιόκτητο περιφραγμένο γήπεδο αμπαλί. Διαθέτει τον εξοπλισμό (ειδικές μπάλες) για τη διεξαγωγή του παιχνιδιού. Διοργανώνει τουρνουά με λαμπρότητα, όπου πέραν του παιχνιδιού γίνεται και ενημέρωση για τους κανόνες του παιχνιδιού στους νέους παίκτες. Φροντίζει επίσης να καλεί στα τουρνουά και μη Λευκαδίτες.

γ. Μέτρα διαφύλαξης/ανάδειξης που προτείνεται να εφαρμοστούν στο μέλλον (σε τοπική, περιφερειακή ή ευρύτερη κλίμακα)

Η διεξαγωγή του παιχνιδιού απαιτεί κόστος. Το γήπεδο χρειάζεται συντήρηση καθώς και ο εξοπλισμός, όπου πέραν της συντήρησης χρειάζεται και ανανέωση. Για το λόγο αυτό η υλική συμπαράσταση είναι απαραίτητη.

 [/toggle]

[toggle title=”9. Βασική Βιβλιογραφία”]

 1. Διαφόρων συγγραφέων (2009-2011). Επετηρίς, τόμος ΙΒ’, Εταιρία Λευκαδικών Μελετών.
2. Γεωργάκης, Π. Ηλ. (2020). Η δική μου Λευκάδα. Αθήνα: fagottobooks.
3. Διαφόρων συγγραφέων (2007-2009). Πρόσωπα & αφιερώματα, τόμος Ι’, η Λευκάδα χαλαρά.
4. Κοντομίχης, Παντ. (1995). Λαογραφικά σύμμεικτα Λευκάδας, Εκδόσεις Γρηγόρη.

[/toggle]

[toggle title=”10. Συμπληρωματικά Τεκμήρια”]

α. Kείμενα (πηγές, αρχειακά τεκμήρια κτλ.) –

β. Χάρτες: –

γ. Οπτικά και ακουστικά τεκμήρια (σχέδια, φωτογραφίες, αρχεία ήχου, βίντεο κτλ.): 

Αναλυτικά στο αρχείο pdf

δ. Διαδικτυακές πηγές (υπερσύνδεσμοι): 

Ηλία Π.Γεωργάκη στο kolivas.de
http://www.kolivas.de/archives/65192

Χρυσούλας Σκλαβενίτη στο golefkas.gr
https://golefkas.gr/abali-ena-mystiko-paradosiako-pechn/

Σύλλογος Λευκαδίων Ηλιούπολης και γύρω Δήμων «Η ΦΑΝΕΡΩΜΕΝΗ» https://silfa.gr/%ce%b4%cf%81%ce%b1%cf%83%cf%84%ce%b7%cf%81%ce%b9%cf%8c%cf%84%ce%b7%cf%84%ce%b5%cf%82/%ce%b1%ce%bc%cf%80%ce%b1%ce%bb%ce%af/

Wikipedia https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%95%CE%BD%CE%B5%CF%84%CE%BF%CE%BA%CF%81%CE%B1%CF%84%CE%AF%CE%B1_%CF%83%CF%84%CE%B1_%CE%95%CF%80%CF%84%CE%AC%CE%BD%CE%B7%CF%83%CE%B1
Νίκου Βαγενά στο aromalefkadas

Δυο λόγια για το (Α)μπαλί – Γράφει ο Νίκος Βαγενάς

Mylefkada

Εγκαινιάστηκε το γήπεδο Αμπαλί στην Απόλπαινα [φωτο & βίντεο]

Lefkada Press

Το παραδοσιακό «Αμπαλί» αναβιώνει μέσα από το σύγχρονο Petanque

[/toggle]

[toggle title=”11. Στοιχεία συντάκτη του Δελτίου”]

α. Ονόματα Συντακτών

Φουρλάνος Χριστογιάννης
Φουρλάνου Ελένη

β. Ιδιότητα Συντακτών
εκπαιδευτικός
φοιτήτρια μουσικών σπουδών

γ. Τόπος και Ημερομηνία Σύνταξης του Δελτίου
Αθήνα, 3/6/2021.

[/toggle]

[toggle title=”12. Τελευταία συμπλήρωση/επικαιροποίηση του Δελτίου”]

[/toggle]

[/accordion]

* To Δελτίο είναι διαθέσιμο και σε μορφή PDF: Αμπαλί_Λευκάδας_2021